Współcześnie coraz większą rolę w naszym życiu odgrywa Internet i produkty z nim związane. W tym kontekście bardzo często mówi się o cyfryzacji, czyli procesie wprowadzania technologii do różnych dziedzin naszego życia, którego celem jest ułatwienie codziennych czynności i udostępnienie nowych możliwości. Niestety nie wszyscy korzystają z tych możliwości w takim samym stopniu. Na tym polu spore trudności mają seniorzy.
Statystyki GUS-u pokazują, że jedynie 49,5 procent osób w wieku 65-74 korzysta z sieci. Pod tym względem jesteśmy na szarym końcu Europy. Gorszą sytuację niż my ma zaledwie pięć państw wspólnoty. Bardzo często, nawet gdy Polski senior posiada nowoczesny smartfon i korzysta z niego regularnie, to jest w stanie wykonywać na nim tylko podstawowe czynności. Zaledwie 9,7% procent osób w wieku 65-74 posiada podstawowe lub ponadpodstawowe umiejętności cyfrowe. Co ciekawe w raportach publikowanych przez GUS brakuje statystyk dla grupy wiekowej 75+. Jest ona omijana, mimo że to właśnie najstarsi seniorzy mają największe trudności z cyfryzacją.
Brak umiejętności obsługi nowoczesnych urządzeń i aplikacji jest jednym z głównych problemów związanych z cyfryzacją seniorów. Prawie co czwarty senior wskazuje to jako przyczynę niekorzystania z Internetu. Wiele osób starszych nie miało styczności z komputerami czy smartfonami w młodości, a nauka obsługi tych urządzeń może być trudna i czasochłonna. Dodatkowo seniorzy często mają problemy ze wzrokiem czy koordynacją ruchów, co utrudnia obsługę urządzeń dotykowych.
Kolejnym problemem jest koszt Internetu i urządzeń pozwalających z niego korzystać. Nawet jeżeli senior weźmie udział w zajęciach mających poszerzyć jego umiejętności cyfrowe, to może później mieć problem wykorzystaniem nabytych umiejętności, gdy np. nie stać go na nowoczesny komputer czy smartfon. To właśnie brak odpowiedniego sprzętu był trzecią najczęściej wskazywaną przez seniorów przyczyną, niekorzystania z Internetu.
Nieumiejętność korzystania z Internetu może prowadzić do izolacji i braku dostępu do ważnych usług i informacji. Problemem, który najczęściej dotyka seniorów, jest obsługa bankowości elektronicznej. Banki coraz częściej wymuszają jej używanie np. wprowadzając wysokie opłaty za dokonywanie transakcji w placówkach lub bankomatach. Jeżeli senior nie korzysta z aplikacji lub strony internetowej banku musi się liczyć z dużymi opłatami. Cyfrową dyskryminację stosują nie tylko banki. W wielu sieciach supermarketów, by otrzymać zniżkę na dany produkt potrzebna jest aplikacja. Tak jest np. w Żabce. Operatorzy komórkowi czy dostawcy telewizji wymagają korzystania z faktur elektronicznych lub płacenia więcej za usługi. Skala wykluczenia seniorów jest znacząca. Nikt jednak nie podejmuje odpowiednich i skutecznych działań.
Cyfryzacja ma również wpływ na zdrowie psychiczne seniorów. Zamieszkują oni często wsie i peryferia miast. Ich dzieci i wnuki emigrowały często do większych aglomeracji miejskich lub za granicę. W takich przypadkach jedyną możliwością regularnego komunikowania się z rodziną jest wykorzystanie nowoczesnych urządzeń takich jak smartfony. Izolacja spowodowana brakiem umiejętności obsługi tych urządzeń czy brakiem dostępu do Internetu może prowadzić do depresji i poczucia osamotnienia.
Ważne jest, by podejmować działania mające na celu zwiększenie kompetencji cyfrowych seniorów, co pomoże w ogólnej ich aktywizacji. Na tym polu Państwo Polskie od lat zawodzi, podejmując nieskuteczne i nieskoordynowane działania. Na odpowiednie programy przeznacza się zbyt mało pieniędzy i nie wyciąga się wniosków z ich funkcjonowania. Pokazuje to dobitnie raport NIK, który oceniał program Aktywizacji Społecznej Osób Starszych na lata 2013-2017.
„W ocenie Najwyższej Izby Kontroli [...] Program [...] nie osiągnął zakładanego celu, tj. poprawy jakości i poziomu życia osób starszych dla godnego starzenia się poprzez aktywność społeczną. [...] Niewielka kwota środków przeznaczonych na poszczególne edycje programu nie pozwala projektować działań spójnych, trwałych i efektywnych długofalowo”.
This site was created with the Nicepage